Vàng da ở trẻ và phương pháp chiếu đèn vàng da chuẩn y khoa

Vàng da ở trẻ là tình trạng gì?

Là tình trạng da và kết mạc mắt có màu vàng, do nồng độ bilirubin trong máu tăng cao bởi các nguyên nhân bệnh lý gây ra. Màu vàng thường xuất hiện ở kết mạc mắt đầu tiên và mức độ vàng da phụ thuộc vào nồng độ bilirubin trong máu.

Nguyên nhân gây vàng da ở trẻ sơ sinh

Nguyên nhân trẻ bị bệnh có thể do một trong các nguyên nhân sau:

Tăng sản xuất bilirubin

Bilirubin dư thừa (tăng bilirubin trong máu) là nguyên nhân chính gây ra vàng da. Bilirubin là sắc tố có màu vàng cam, được hình thành trong quá trình phá vỡ hồng cầu bình thường trong máu. Các nguyên nhân gây tăng sản xuất bilirubin trong máu trẻ bao gồm:

• Bất đồng nhóm máu mẹ con: Nhóm máu mẹ và con bất tương hợp nên hệ thống miễn dịch của mẹ có thể phá hủy hồng cầu của con. Thường gặp là bất đồng nhóm mẹ- con máu hệ ABO (mẹ có nhóm máu O sinh con có nhóm máu A hoặc B) và bất đồng nhóm máu mẹ- con hệ Rh (mẹ có nhóm máu Rh âm, sinh con có nhóm máu Rh dương)
• Bệnh lý tại hồng cầu làm cho hồng cầu dễ vỡ: thiếu men G6PD, bệnh lý màng hồng cầu, Thalassemia.
• Vết bầm máu to ở trẻ khi sinh.

Giảm chức năng chuyển hóa bilirubin

Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do trẻ bị một trong các bệnh lý: hội chứng Crigler-Naajar, hội chứng Gilbert, bệnh lý chuyển hóa di truyền (galactosemia, suy giáp trạng bẩm sinh, rối loạn chuyển hóa tyrosin, methionin, thiếu α1 antitrypsin…), trẻ sinh non, thiếu hụt hooc-môn, mẹ bị chứng đái tháo đường thai kỳ.

Tăng tái hấp thu bilirubin từ ruột (tăng chu trình ruột gan)

Những trẻ sinh ra bị hẹp môn vị, tắc ruột non, phình đại tràng bẩm sinh, tắc ruột phân su, sử dụng thuốc gây liệt ruột… đều có nguy cơ tăng tái hấp thu bilirubin từ ruột, dẫn tới vàng da.

Vàng da sữa mẹ

Một số trẻ trong vài ngày đầu bú không đủ do trẻ gặp khó khăn khi bú mẹ hoặc mẹ chưa tiết đủ sữa. Tình trạng này khiến trẻ mất nước, thiếu năng lượng và tăng tái hấp thu bilirubin từ ruột gây vàng da.

Để khắc phục, mẹ nên cho trẻ bú thường xuyên hơn và theo dõi cân nặng trẻ. Không nhất thiết phải ngưng bú mẹ nếu trẻ vẫn bú tốt, tăng cân và khỏe mạnh.

Có những loại vàng da nào ở trẻ sơ sinh?

Có 2 dạng vàng da thường thấy ở trẻ đó là vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý. Mỗi loại bệnh này sẽ có cách chăm sóc riêng biệt, tùy theo mức độ và tinh trạng trên da bé.

Vàng da sinh lý

Trẻ sơ sinh có hiện tượng vàng da do trẻ có số lượng hồng cầu trong máu lớn, hồng cầu chứa HbF nên đời sống hồng cầu ngắn (hồng cầu vỡ ra giải phóng các yếu tố bên trong hồng cầu gây nên chuyển hóa tăng bilirubin tự do), chức năng gan của trẻ còn kém, đồng thời khả năng bài tiết mật của gan cũng chưa trưởng thành. Ở trẻ đủ tháng, sức khỏe bình thường thì vàng da được coi là sinh lý khi có đủ các tiêu chuẩn sau:

• Xuất hiện từ ngày thứ 3 sau sinh.
• Tự hết trong vòng 7-10 ngày.
• Vàng da ở mức độ nhẹ (chỉ vàng da vùng cổ, mặt, ngực và vùng bụng phía trên rốn).
• Chỉ là vàng da đơn thuần, không kèm theo các triệu chứng bất thường khác như thiếu máu, gan lách to, bỏ bú, li bì…
• Nồng độ bilirubin/máu không quá 12mg% ở trẻ đủ tháng.
• Tốc độ tăng bilirubin/máu không quá 5mg% trong 24 giờ.

Vàng da sinh lý không cần can thiệp y tế. Chỉ cần cho trẻ bú sữa mẹ đầy đủ, cơ thể sẽ đào thải bilirubin ra ngoài và tình trạng vàng da sẽ biến mất trong vòng 1 đến 2 tuần.

Vàng da bệnh lý

Vàng da được coi là bệnh lý khi vàng da xuất hiện sớm, vàng da tiến triển nhanh, mức độ vàng nhiều và thường kèm các triệu chứng bệnh lý khác. Những ngày đầu sau sinh là  “thời điểm vàng” để bố mẹ theo dõi tình trạng vàng da ở trẻ. Những bất thường đó là:

• Vàng da đậm xuất hiện sớm, trong vòng 1-2 ngày sau sinh;
• Vàng da không chỉ xuất hiện ở mặt, mắt mà còn lan đến bụng, cánh tay, chân;
• Không hết vàng da sau 2 tuần với trẻ sinh đủ tháng và 3 tuần đối với trẻ non tháng;
• Vàng da kết hợp các triệu chứng bất thường khác như bỏ bú, nôn trớ, sốt, khóc nhiều, phân bạc màu…
• Vàng da ở trẻ sinh non, đặc biệt trẻ sinh non dưới 35 tuần tuổi thai

Khi đó, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa sơ sinh để được chẩn đoán và điều trị vàng da sơ sinh càng sớm càng tốt, tránh xảy ra biến chứng nhiễm độc thần kinh.

Cách khắc phục vàng da ở trẻ

Về cách khắc phục tình trạng vàng da ở trẻ sơ sinh, nếu là vàng da sinh lý tự nhiên,  hầu như không phải can thiệp tới nhu cầu bệnh lý, chỉ cần cho con bú đầy đủ sữa mẹ thì cơ thể trẻ tự khắc thích nghi và đào thải lượng bilirubin ra ngoài và tình trạng vàng da sẽ biến mất trong vòng 1 đến 2 tuần.

Tuy nhiên, với vàng da bệnh lý hiện nay, các bác sĩ hầu hết đều sử dụng phương pháp chiếu đèn vàng da.Chiếu đèn chữa vàng da cho trẻ sơ sinh được xem là một phương pháp điều trị vàng da hiện đại, chi phí chiếu đèn vàng da tiết kiệm và dễ thực hiện nhất tính đến hiện nay.

Chiếu đèn chữa vàng da sử dụng ánh sáng xanh hoặc ánh sáng trắng để chuyển Bilirubin tự do thành Photobilirubin có khả năng tan trong nước nên sẽ được đào thải qua nước tiểu, kết quả là giảm hiện tượng vàng da ở trẻ sơ sinh.

Phương pháp này sử dụng ánh sáng với bước sóng trong khoảng 400-500nm, cực điểm là 450-460 nm là mức tương xứng với đỉnh hấp thụ của Bilirubin.

Cơ chế hoạt động của phương pháp chiếu đèn là năng lượng ánh sáng từ đèn phát ra sẽ đi xuyên qua lớp da, tác động lên những phân tử Bilirubin trong lớp mô mỡ dưới da, biến nó thành những sản phẩm quang oxy có tính chất hòa tan trong nước, không gây độc và được thải trừ qua gan, thận.

Việc chỉ số Bilirubin bao nhiêu thì phải chiếu đèn phụ thuộc vào nồng độ Bilirubin vượt quá mức quy định theo ngày tuổi, số kí và mức độ vàng da của mỗi trẻ, vào các yếu tố nguy cơ (nhiễm khuẩn, đẻ non, bệnh lý kèm theo…).

Home Care có chiếu đèn vàng da sơ sinh không?

Với hơn 12 năm dịch vụ đồng hành cùng khách hàng trên khắp mọi miền tổ quốc tại 13 chi nhánh lớn nhỏ, Home Care đã phục vụ hàng ngàn khách hàng với nhiều câu chuyện, tình trạng sau sinh ở mẹ và bé khác nhau.

Với tình trạng vàng da ở trẻ,trong dịch vụ tắm bé tại nhà, Home Care có triển khai dịch vụ chiếu đèn hỗ trợ khắc phục đối với những bé bị vàng da sinh lý, kết hợp cùng bú sữa mẹ thông thường.

Tuy nhiên, đối với tình trạng vàng da bệnh lý hiện tại, Home Care cũng triển khai mở rộng đầu tư hệ thống máy móc chuẩn y khoa, có chẩn đoán, kiểm tra cụ thể tình trạng vàng da của con theo đánh giá của chuyên gia, sau đó sẽ tư vấn cách xử lí phù hợp.

Mặc dù dịch vụ chưa mở rộng trên khắp các chi nhánh, nhưng hứa hẹn trong thời gian ngắn nhất tới, Home Care sẽ lan rộng thêm kỹ thuật máy móc hiện đại này, phục vụ nhu cầu của các mẹ và bé sau sinh cùng việc chăm sóc mẹ và bé chuyên sâu tại nhà, nâng tầm tận tâm và chu đáo.

XEM THÊM BÀI VIẾT :

=> Dùng lá chữa vàng da sinh lý cho trẻ sơ sinh nên hay không